دیپلماسی زاگرس؛ کرمانشاه در خط مقدم

✍️ کیوان دارابخانی

نقش کرمانشاه در دیپلماسی مرزی و اقتصاد همسایگی، در شرایط فعلی منطقه‌ای و بین‌المللی، نه‌تنها یک مزیت جغرافیایی، بلکه یک فرصت راهبردی برای بازتعریف جایگاه ایران در تعاملات پیرامونی است. این استان، با برخورداری از مرزهای طولانی با عراق، به‌ویژه اقلیم کردستان، دروازه‌ای زنده به‌سوی بازارهای غرب آسیا است؛ اما مهم‌تر از آن، جایگاهی بی‌بدیل در سیاست همسایگی و پیوندهای اجتماعی-فرهنگی دارد که در کمتر منطقه‌ای از کشور قابل تکرار است.

کرمانشاه می‌تواند تبدیل به یکی از قطب‌های «دیپلماسی مرزی» ایران شود؛ مفهومی که فراتر از صادرات کالا و تبادل تجاری است و به معنای حضور فعال در فرآیندهای اعتمادسازی، ثبات‌آفرینی و توسعه پایدار در حوزه‌های مرزی است. بازارچه‌های مرزی، شرکت‌های حمل‌ونقل، اتاق‌های بازرگانی مشترک، و نهادهای فرهنگی فعال، همه ابزارهایی برای تبدیل این استان به بازیگری اثرگذار در تعاملات با دولت مرکزی و اقلیم کردستان عراق هستند.

از سوی دیگر، «اقتصاد همسایگی» نیز تنها زمانی معنا پیدا می‌کند که با پشتیبانی راهبردی و سیاست‌گذاری‌های ملی همراه باشد. زیرساخت‌های لجستیکی، تسهیل امور گمرکی، دیپلماسی اقتصادی هدفمند، و تقویت سرمایه اجتماعی مرزنشینان باید به شکل منسجم در دستور کار قرار گیرد. در این میان، نقش مردم کرمانشاه نیز بی‌بدیل است: آن‌ها نه‌فقط حافظان امنیت مرزی، بلکه پل‌های زنده پیوند فرهنگی و انسانی میان ایران و عراق‌اند. از همین‌رو، بی‌توجهی به نیازهای این مردم، غفلت از ظرفیت‌های منطقه‌ای و فرصت‌سوزی ملی است.

امروز که سیاست همسایگی به یکی از خطوط مقدم دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران تبدیل شده است، کرمانشاه باید از حاشیه به متن بیاید؛ نه صرفاً به‌عنوان منطقه‌ای با قابلیت صادرات، بلکه به‌مثابه کانونی راهبردی در تعاملات منطقه‌ای ایران. این مهم اما جز با نگاه ملی، توجه سیاست‌گذاران، و اعتماد به مردم ممکن نخواهد شد. کرمانشاه، اگر جدی گرفته شود، می‌تواند نقطه ثقل پیوند اقتصاد، امنیت و فرهنگ ایران با غرب آسیا باشد.