مهربانی و مهر؛ گمشده‌ای در لابه‌لای سیاست‌زدگی و فردگرایی

در دنیای امروز، که سیلاب سیاست و منافع فردی همچون طوفانی به قلب روابط اجتماعی نفوذ کرده، آنچه بیشتر از همه به حاشیه رانده شده، مهربانی و مهر و اخلاقیات است. در عصری که ابزار قدرت و موقعیت اجتماعی، معیارهای سنجش ارزش‌ها شده، انسانی که از اساس برای همدلی، دلسوزی و همراهی با دیگران ساخته شده، روز به روز بیشتر در سایه‌ی خودخواهی و بی‌تفاوتی گم می‌شود.

ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که گویی هر فرد در جست‌وجوی سهم بیشتری از قدرت، موقعیت و منابع است، بی‌آنکه به رابطه‌ای عمیق و متوازن با دیگران بیندیشد. در این فضای رقابتی و سیاست‌زده، دیگر کسی وقت و انرژی برای همدلی و حمایت از دیگری ندارد. رفتارهای اجتماعی به چیزی شبیه به معادلاتی خشک و بی‌روح تبدیل شده‌اند، که در آن‌ها هر فرد به دنبال منافع کوتاه‌مدت خود است و مفهوم «جمع» به تدریج از میان می‌رود.

در این میان، بازآفرینی فرهنگ اجتماعی که بر محور اخلاقیات، مهربانی و مهر استوار باشد، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. فرهنگی که در آن فردیت با مسئولیت جمعی همراه باشد، جایی که توانمندی‌های فردی نه در مسیر رقابت‌های مخرب، بلکه در خدمت ارتقای وضعیت عمومی و تعالی روابط اجتماعی قرار گیرد. بازگشت به این فرهنگ به‌ویژه در دنیای امروز، نه‌تنها از ما فردی با ضمیر اجتماعی قوی می‌سازد، بلکه به نهادهای اجتماعی و روابط انسانی جان تازه‌ای می‌بخشد.

اخلاقیات، مهربانی و مهر، به عنوان ارکان روابط اجتماعی سالم، می‌توانند در برابر سیاست‌زدگی و انزوای فردی ایستادگی کنند. در چنین فرهنگی، وقتی هر فرد احساس کند که سهمی در پویایی اجتماعی دارد و مسئولیتی در قبال دیگران بر دوش اوست، جامعه نه تنها از بحران‌های فردگرایی عبور می‌کند، بلکه به سوی دموکراسی واقعی و متعادل حرکت خواهد کرد.

در حقیقت، ایجاد فضایی که در آن مهربانی و مهر بازگردند، به معنای بازآفرینی پیوندهایی است که اساس شکل‌گیری هر جامعه‌ی انسانی هستند؛ پیوندهایی که در آن، نه‌تنها فرد به خود می‌پردازد، بلکه به دیگری نیز می‌اندیشد و در مسیر ارتقای عمومی قدم بر می‌دارد.

کیوان دارابخانی